Stres? Poznaj i zaakceptuj! Zmiana perspektywy
Rzadko kto reaguje dobrze na słowo stres. Kojarzy nam się z napięciem, zagrożeniem, trudnością. Działa obezwładniająco na ciało i na umysł. W końcu reakcja stresowa walcz albo uciekaj, którą odziedziczyliśmy po przodkach mówi jasno – w chwili zagrożenia ratuj się, kto może. Masz szansę, to walcz, w innym wypadku uciekaj. I chociaż przez wieki zmieniliśmy się bardzo, wiele z tych najbardziej pierwotnych reakcji pozostało, przynajmniej na poziomie ciała, które reaguje w sytuacji zagrożenia np. przyspieszonym biciem serca, potliwością, nieregularnym oddechem.
Dużo natomiast zmieniło się w środowisku zewnętrznym. Zamiast dzikich zwierząt i wszechobecnej ciemności, problemem staje się praca, zobowiązania, epidemie, rozwój technologiczny, za którym wiele osób nie nadąża. Nasze reakcje są podobne, ale źródło zagrożenia jest inne. Reakcje są nastawione na aktywność, tym czasem tej aktywności nam brakuje. Więcej o zagrożeniu myślimy, więcej nieprzyjemnych emocji odczuwamy niż prawdziwego, fizycznego cierpienia.
Nadmierne uleganie stresowi oczywiście nie sprzyja naszemu zdrowiu, to potwierdza wiele badań. Stres ma również znaczenie podczas zmiany stylu życia i odchudzania, z jednej strony sama dieta wywołuje stres dla ciała i umysłu związany z wieloma restrykcjami, a z drugiej strony dla wielu osób nadwaga i otyłość jest powodem do dużego stresu. Sprzężenie zwrotne, nie możemy nie brać tego pod uwagę w całościowym podejściu do trwałej zmiany stylu życia.
„Stresem jest to, co się pojawia, kiedy w grę wchodzi coś, na czym Ci zależy.” Czy to nie pozwala na inne spojrzenie na naszego największego wroga? Wystąpienie stresu może być informacją, hej, to ma dla ciebie znaczenie. Dlaczego? Zatrzymaj się, zastanów, zaakceptuj i działaj. Idąc dalej tym tropem, stres może nadawać naszemu życiu sens. W tej książce jest również wiele smutnych statystyk o wpływie i jego konsekwencjach stresu na nasze życie, ale to co się przebija w każdym rozdziale, to jak wiele zależy od nas i naszego podejścia. Akceptacja i zrozumienie mechanizmów odpowiedzialnych za powstawanie stresu pozwala na zmniejszenie jego destrukcyjnego wpływu na nasze życie i zdrowie.
Warto pamiętać o kilku zasadach dotyczących występowania stresu w naszym życiu, które potwierdzają liczne badania z zakresu psychologii zdrowia:
- Życie w poczuciu zgody z wyznawanymi wartościami może redukować stres. Ludzie, którzy mają świadomość swoich wartości i przywiązania do nich wierzą, że są w stanie poprawić swoje położenie dzięki wysiłkom i wsparciu innych. Przypomnienie sobie o swoich wartościach buduje w nas odporność psychiczną i poczucie własnej skuteczności, a to predyktory skutecznej zmiany.
- Unikanie stresu to nie rozwiązanie. Oczywiście potwierdzają to badania. Próby unikania stresu prowadzą do obniżenia poziomu percepcji własnego dobrostanu, zadowolenia z życia i poczucia szczęścia. Co więcej unikanie sytuacji stresujących izoluje nas od innych, po to by się nie stresować. Z czasem spada poczucie przynależności i chęci utrzymywania relacji.
- Akceptacja dla występowania stresu jest kluczowa dla zarządzania nim. Akceptując współistnienie stresu w wielu życiowych sytuacjach i zmieniając nasze nastawienie do radzenia sobie w nich, niwelujemy jego szkodliwe skutki. Akceptacja stresu sprawia, że zwątpienie w umiejętności poradzenia sobie z wyzwaniem przemienia się w pewność siebie, że nawet porażka, daje mi moc wyciągnięcia wniosków i doświadczania, lęk przed próbowaniem zastępuje odwaga, że sobie poradzę, a nawet jeśli sobie nie poradzę, to w cierpieniu odnajdę sens.
Stres oznacza wyzwanie!
Stres informuje, że na czymś ci zależy!
Stres aktywizuje do działania i wychodzenia ze strefy komfortu!
Stres pomaga w docenianiu spokoju!
Stres daje możliwość bycia kreatywnym!
Stres nas uodparnia na kryzysy!
Stres wiąże się z rozwojem i wzrostem!
Pomyślałaś o nim kiedyś w ten sposób?
Bez stresu byłoby fajnie? Całkowity brak stresu to śmierć dla organizmu, żadnej aktywności, żadnej czujności, stagnacja. Nie wiesz na czym ci zależy, a czego w życiu masz dość. Bez stresu wszystko stałoby się obojętne, bez znaczenia. Pozbawieni jesteśmy informacji zwrotnej. Adaptowanie się do różnych sytuacji życiowych wymaga reagowania na bodźce, stresory. Stres pomaga nam wrócić do równowagi, bo wiemy dzięki informacjom z ciała i umysłu, kiedy sytuacja jest szkodliwa. Z drugiej strony nadmiar stresu, funkcjonowanie w ciągłym napięciu jest tak samo, o ile nie bardziej szkodliwe. Maszyna jaką jest ciało nie jest w stanie działać cały czas na najwyższych obrotach, potrzebuje regeneracji. Dlatego tak ważne jest to, w jaki sposób myślimy o sytuacjach, kryzysach, wyzwaniach, którym jesteśmy poddawani. Naszym myśleniem generujemy bardzo duże napięcie. Dlatego jeśli odchudzamy się, cały czas myśląc o trudnościach, ograniczeniach, zakazach, mając podejście rodzaju „niech ta masakra się skończy”, generujemy jeszcze więcej stresu. Zamiast coraz lepszych efektów i zadowolenia jest wyczerpanie.
Reakcja stresowa pomaga nam sprostać wyzwaniom. Dlaczego? Bo skupia naszą uwagę, uwrażliwia nasze zmysły, zwiększa motywację i mobilizuje zasoby energetyczne. Reakcja stresowa pomaga wzmacniać więzi z innymi ludźmi bo budzi instynkty społeczne, wspiera tworzenie więzi społecznych, zmniejsza strach i dodaje odwagi. W sytuacjach trudnych chcemy przebywać z innymi ludźmi, stajemy się wrażliwi na emocje innych ludzi i dostrzegamy z czym się zmagają. Chcemy wspierać i pomagać. Reakcja stresowa pomaga się uczyć i rozwijać ponieważ przywraca równowagę w układzie nerwowym, przetwarza stresujące doświadczenie i pomaga mózgowi wyciągnąć wnioski oraz je zapamiętać. Nasze ciało się uspokaja, ale mózg pozostaje pobudzony, analizuje, przetwarza sytuacje, której doświadczyliśmy. Zapamiętuje rozwiązania albo uczy się co, mogłoby pomóc kolejnym razem.
Podsumowując nasz cały cykl, w koncepcji akceptacji stresu, chodzi o to, aby przyjąć założenie, że stres może być szkodliwy, poza tymi sytuacjami, kiedy nie jest. A to od nas zależy, kiedy tak będzie.
Czekam na wasze komentarze i refleksje, mam nadzieję, że przyjęliście wyzwanie poznania i zaakceptowania stresu.
Serdecznie zapraszam do odsłuchania podcastu oraz subskrybcji mojego kanału na Spotify oraz iTunes. Czekam na pierwsze opinie i będę szalenie wdzięczna za rekomendacje na iTunes.
