Jaka jest Twoja definicja zdrowia? Zaczynamy nowy sezon podcastu!

• Dowiedzieć się, dlaczego potrzebujemy definicji zdrowia, jeśli chcemy dokonywać zmian.
• Dowiedzieć się, co wpływa na nasze definiowanie zjawisk?
• Co to są przekonania kluczowe i dlaczego mogą wpływać na nasze myślenie o zdrowiu?
• Poddać refleksji proces definiowania różnych pojęć.
• Posłuchać jak zmieniała się moja definicja zdrowia
• Zastanowić się nad swoją definicją zdrowia z wykorzystaniem rozwojowych pytań.

Ogólna definicja WHO: „Zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia)”. To formalna, ogólna, chociaż i tak na przestrzeni lat uszczegółowiona definicja.

Ale czy dla Ciebie albo dla mnie będzie ona odpowiednia? Bardzo możliwe, że nie, zwłaszcza jeśli spróbujemy przyjrzeć się jej na wielu płaszczyznach.

Opowiem ci jak to wygląda u mnie. Jaka jest moja definicja zdrowia? Z pewnością bardzo się zmieniała. Myślę, że przez długi czas traktowałam zdrowie bardzo konkretnie jako brak choroby po prostu. Zanim zaczęłam się interesować psychologią, pewnie nie brałam pod uwagę zdrowia psychicznego jako składową definicji zdrowia. Teraz stawiam go na równi ze zdrowiem ciała z naciskiem na wzajemne wpływy. W ostatnim czasie coraz częściej moja definicja zdrowia kręci się wokół słów: sprawność, energia, długowieczność. Może to przychodzi z wiekiem, że zaczynamy myśleć o zdrowiu właśnie z perspektywy jak będzie wyglądała moja starość. A może za dużo czytam rozkmin dr Asi Wojsiat?

Ale to pokazuje nam też, jaki wpływ na nasze definiowanie zjawisk mogą mieć inni ludzie. Bo jeśli mamy rozważyć, co wpływa na nasze definicje to z pewnością będą to kultura – w szerszej perspektywie i nasze najbliższe otoczenie, które wpływa na tworzenie się naszych kluczowych przekonań, a to z pewnością wpłynie na definiowanie przez nas znaczących zjawisk. Po kolei.

Kluczowe przekonania zawierają podstawowe elementy wiedzy o nas samych, innych ludziach oraz świecie, w którym żyjemy.

Kluczowe przekonania kształtują się od najmłodszych lat naszego życia i przeważnie ich podstawą są nasze dziecięce interpretacje różnych wydarzeń, w jakich bierzemy udział, oraz  interakcje z ludźmi wokół nas. Często ich źródłem są rodzice, opiekunowie czy starsze rodzeństwo, później rówieśnicy, ponieważ to z nimi spędzamy wtedy najwięcej czasu i to ich obserwujemy próbując nauczyć się funkcjonowania w świecie. Ze względu na czas, w którym zaczynają się kształtować (wczesne dzieciństwo) i ich źródła (ważne osoby), kluczowe przekonania cechują się tym, że:

• Mają formę prostych stwierdzeń typu: jestem głupi, niepotrzebny, inni są krytyczni, wrodzy, świat jest niebezpieczny. Mogą też mieć pozytywną treść, jak np. inni są pomocni czy jestem wyjątkowy.
• Ich treść przyjmujemy automatycznie jako prawdę o świecie, innych, czy o nas samych.
• Są głęboko zakorzenione w naszej psychice i bardzo często świadomie nie zdajemy sobie sprawy z ich treści.
• Zwykle aktywizują się automatycznie, a my zauważamy to odczuwając przykre emocje i/lub obserwując pojawienie się automatycznych myśli związanych z daną sytuacją.

Przekonania dotyczące fundamentalnych dla nas obszarów: ja, inni ludzie, świat z pewnością wpłyną na nasze definicje zjawisk. Przykładowo: jeśli nasz opiekun będzie bardzo wrażliwy na swoje zdrowie i zdrowie najbliższych, sprawdzając każde odstępstwo od normy u specjalistów, chętnie korzystając z farmakoterapii, traktując objawy przede wszystkim z perspektywy medycznej, może to wpłynąć na nasze przekonania i podejście do zdrowia. Ta nasza definicja może być wtedy bardziej medyczna, skupiona właśnie na braku choroby, dobrych wynikach, profilaktyce. To dobre podejście, ale może ono nie brać pod uwagę np. wpływu stresu i napięć emocjonalnych na różne objawy ze strony naszego organizmu, szukając lekarstwa bez zastanowienia się nad źródłem. Z drugiej strony możemy mieć rodzica, który ignoruje zdrowie, problemy skupiając się w życiu głównie na osiągnięciach, bogactwie. To może być pracoholik, który swojemu dziecko wpaja swoim przykładem przekonanie, że najważniejsze jest działanie, a odpoczynek to słabość. Zdrowie jest środkiem do realizacji celów, więc ignorujemy ból, dyskomfort tak długo jak się da. Zobacz, jak nasze doświadczenia, obserwacje i tworzone na ich bazie przekonania mogą wpłynąć na jedną definicje – definicję zdrowia.

Na te nasze definicje tworzone na bazie przekonań, często zniekształconych nakładają się jeszcze znaczenia kulturowe. Zmienne w czasie, ale okresowo stałe, budując w nas często za pośrednictwem różnych, niekoniecznie prawdziwych, autorytetów definicje nastawione na konkretny element, akurat modną i popularną teorię. Budowanie w sobie krytycznego spojrzenia na różne podejścia funkcjonujące, w określonym  czasie, w szerokorozumianej kulturze jest niezwykle ważne. Szukanie potwierdzenia w rzetelnych źródłach i badaniach naukowych powinno być naszym pierwszym krokiem. To trudne, kiedy mamy poczucie, że możemy ufać komuś, kto określa siebie jako lekarza, specjalistę, terapeutę czy nawet badacza. Ale jaka jest Twoja a jaka jego definicja bycia specjalistą?

Dlatego podczas terapii psychologicznej czy bardziej ukierunkowanej na zdrowie, relacje z ciałem – terapii psychodietetycznej opisywanie zjawisk jest takie ważne. Bo kiedy używasz w kolejnych zdaniach, kolejnych słów one mają określone znaczenie dla ciebie, tylko i wyłącznie. Stąd w relacji terapeutycznej pogłębianie tematu, drążenie, definiowanie zjawisk, żeby poznać znaczenie i móc skupić się na wpływie tych definicji na Twoje podejście do różnych obszarów życia np. zdrowia. Żeby można było się poznać, komunikować ze zrozumieniem, konieczne jest dodefiniowywanie sobie różnych pojęć w trakcie współpracy. Ja mogę mieć inną definicję, Twoja przyjaciółka inną, a Ty jeszcze inną. W związku z tym, każda z nas z innych powodów może chcieć dokonywać lub nie zmian w swoim życiu. Podczas terapii znajomość definicji pozwala na dokładne określenie – problemów, naszych przekonań, rozumienia przez nas np. naszych wartości, a co za tym idzie dopasowanie interwencji lub ewentualną korektę, ponieważ kiedy artykułowane przez nas definicje nie są tak naprawdę nasze, a tak może być ze względu na zniekształcone przekonania, żeby móc dokonać właściwej zmiany trzeba je zmienić.

Dlatego dzisiaj chciałabym Cię zachęcić do pogłębienia refleksji na temat definicji z obszaru psychodietetyki. Proszę daj sobie czas i przestrzeń, weź kartkę papieru i pozwól sobie pisać.

• Jaka jest moja definicja zdrowia? Co mogło na nią wpłynąć? Czy i jak zmieniała się w czasie mojego życia? Jakie elementy składają się na tą definicje? Jaka jest ich ważność?
• Co dla mnie oznacza dobra relacja z jedzeniem? Jak jest teraz? Czy kiedyś była inna? Co rozumiem pod słowami: relacja z jedzeniem? Co wpłynęło na to, jak ją definiuję?
• Co dla mnie oznacza dobra relacja z ciałem? Jak jest teraz? Czy kiedyś była inna? Co rozumiem pod słowami: relacja z ciałem? Co wpłynęło na to, jak ją definiuję?

Spróbuj podczas szukania swoich definicji zacząć od wymienienia tego, co pierwsze przychodzi nam do głowy. Nawet na zasadzie wolnych skojarzeń.

Następnie daj sobie czas na analizę. Czy to moja definicja, czy kogoś innego? Jeśli tak, to kogo? Dlaczego właśnie ją przejęłam i czy na pewno się z nią zgadzam?

Na koniec pomyśl, czy chciałabyś zmienić lub dopracować swoją definicję zdrowia?

Definicja zdrowia jaką mamy bezpośrednio wpływa na to, jak i dlaczego będziesz chciała o nie dbać.

Jeśli czujesz, że te pytania otworzyły nieprzyjemne zakamarki i trudno Ci opisać temat, to może to sygnał, że Twoje podejście do zdrowia i relacji z jedzeniem nie jest właściwe i potrzebujesz wsparcia na drodze do zmiany. Często w takich momentach może nam towarzyszyć chaos. To naturalne, kiedy ruszamy coś, co przez długi czas wydawało nam się względnie stałe. Jeśli chciałabyś zagłębić się w obszary znaczeń z pomocą – zapraszam do kontaktu i współpracy psychodietetycznej.

Możesz odezwać się na IG: @annapaluchpsychodietetyk lub skontaktować się poprzez tą stronę internetową.

Nie wiem jak Ty, ale ja czuje, że to mocne wejście w nowy sezon podcastu psychodietetycznego! Zapraszam do podzielenia się Waszymi definicjami zdrowia i może odkryciami i olśnieniami, które do was przyszły podczas tych rozkmin? Słowa bez znaczeń, jakie im nadajemy to tylko słowa.